اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۰ فروردين ۱٣٨۶ -  ۹ آوريل ۲۰۰۷

یکی از مناطق مهم جهان که هنوز دمکراسی به آن‌جا نفوذ نکرده خاورمیانه است. منطقه‌ای که می‌توان آن را قلب دنیا نامید ولی بنا به دلایلی تا کنون پذیرای دمکراسی نبوده. حتی کشورهای آفریقایی با وجود نبود ذخایر نفتی و گازی در حال گذر از این پروسه هستند اما به راستی چرا در این منطقه‌ی ثروتمند هنوز کشورها با دمکراسی مشکل دارند؟ تعریف ساده و کلی دمکراسی حکومت مردم است اما باید این واقعیت را قبول کرد که بیشتر کشورهای این منطقه حاکم را خدا دانسته و پیرو اسلامیزم و اسلام سیاسی هستند و مخالف سکولاریسم.
کشورهای عربی ـ اسلامی مانند عربستان که هنوز دنباله‌رو حکومت‌های بنی‌امیه و عباسی هستند. ترکیه که خود را لائیک معرفی می‌کند ولی با ناسیونالیسم خشک و بی‌معنای خود درگیر است و ژست دمکرات به خود می‌گیرد. ایران که بر پایه‌ی ولایت فقیه است و غیره این واقعیت را نشان می‌دهد که فرهنگ اسلام سیاسی بر منطقه حاکم و مسلط است. البته ناگفته نماند که غرب هم قبل از انقلاب فرانسه و آمریکا این مرحله را پشت سر گذاشت ولی ایدئولوژی اسلامی با آئین مسیحیت متفاوت است و اسلام خود را دین برتر می‌داند و دمکراسی در آن بسیار سخت پیاده می‌شود.
مشکل دیگری که می‌توان از آن نام برد وجود حاکمان دیکتاتور منطقه است که تعداد آن‌ها کم نیست و اینان از موانع اصلی رشد دمکراسی هستند و به هر نوعی آن‌ را مسدود می‌کنند.
تا قبل از حادثه‌ی ۱۱ سپتامبر کشورهای اروپایی و آمریکا رغبت چندانی برای دمکراتیزه کردن خاورمیانه نداشتند چون با استقرار دمکراسی بیشتر دوستان استراژدیک خود در منطقه و کشورهای عرب حاشیه‌ی خلیج فارس را از دست می‌دادند و اروپایی‌ها هم فکر می‌کردند اگر انتخابات آزاد و دمکراتیک در این کشورها انجام گیرد راه برای گروهای تندرو اسلامی باز می‌شود و به جای صلح و آشتی در منطقه جنگ عرب ـ اسرائیل به اوج خود می‌رسد (نمونه انتخابات الجزایر). اما بعد از حمله به واشنگتن و نیویورک تمام معادلات به هم خورد و کشورهای‌غربی و به خصوص آمریکا چرخشی در سیاست خارجی خود انجام داد و پروسه‌ی خاورمیانه بزرگ را مطرح کرد و جبهه‌ای به رهبری آمریکا عازم خاورمیانه شدند تا دوستان دیکتاتور خود را کنار بگذارند و دوستانی از نوع و جنس تازه و سکولار پیدا کنند. اما این طرح یک شبه به کرسی نمی‌نشیند و بت‌هایی را که به زحمت ساخته‌اند حال باید هزینه‌ و انرژی بیشتری صرف کنند تا آنان را از بین ببرند. یکی از این کشورها عراق است که از دو نژاد کُرد و عرب تشکیل شده و عرب هم به سنی و شیعه تقسیم شده‌اند.
به نظر کارشناسان به سختی می‌توان دمکراسی را در این کشورها (ایران، عراق، ترکیه، سوریه) کثیرالمله پیاده کرد با وجود ناهمگون بودن جمعیت از لحاظ ملی و مذهبی مشکل است سیستم فدرالی هم در این کشوها جواب بدهد. چون فدرالیسم محصول سیستم‌های دمکراتیک است و این مناطق همان‌طور که اشاره شد هنوز دمکراسی درشان نفوذ نکرده پس نمی‌توان تا ابتدا مشکلات اساسی آن‌ها حل نشده چنین کلمات مدرن را به چنین جوامعی تزریق نمود. مشکلات آن‌ها حق تعیین سرنوشت ملت‌ها و اقلیت‌ها، نبود سکولاریسم، نامفهوم بودن دموکراسی و مهم‌تر از همه اسلام سیاسی‌ست.

شاهو نادری ـ خبرنگار مستقل