سیاسی دیدگاه ادبیات جهان - مقالات و خبرها بخش خبر آرشیو  
   

بدون تشکّل واقعی روزهای بهتری در پیش نخواهد بود
گفتگوی اخبار روز با دکتر ناصر زرافشان


• سهم کارگران از زندگی، مسائل و دغدغه های آنان و سرنوشت و آینده ی آنان و خانواده هایشان هیچ شباهت و وجه مشترکی با زندگی، مسائل و دلمشغولی های کاربدستان حاکم ندارد. بنابراین آنان نیستند که باید آینده و راهی را که پیش پای کارگران است نشان دهند. کارگران خود باید مصلحت ها، منافع، مطالبات، شعارها و چشم انداز آینده ی خود را تعیین و بیان کنند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۱۰ ارديبهشت ۱٣۹۷ -  ٣۰ آوريل ۲۰۱٨



اخبار روز: آقای زرافشان، در آستانه ی اول ماه مه هستیم. وضعیت کارگران و زحمتکشان در جامعه به چه صورتی است، امیدی به بهبود وضعیت معیشتی آنان هست؟

ناصر زرافشان: امید به بهبود باید پایه ی واقعی داشته باشد. اقتصاد جامعه در شرایط رکود است. بیکاری بالا است و نرخ تورم برخلاف تبلیغات رسمی رو به افزایش و قدرت خرید پول ملی دائماً رو به کاهش است. در چنین شرایطی چگونه میتوان امیدی به بهبود وضعیت معیشتی کارگران داشت، با گرانی هر روز بیشتر در نتیجه کاهش مداوم قدرت خرید پول ملی، بیشترین آسیب را کسانی می بینند که درآمد و دریافتی ثابت دارند. در پایین ترین پله درآمدی این صاحبان درآمد ثابت، طبقه ی کارگر قرار دارد. حتی کشاورزانی که خود چیزی تولید میکنند، قیمت محصولات خود را متناسب با کاهش قدرت خرید پول ملی افزایش میدهند. بسیاری از کسبه ی جزء در حوزه ی تجاری، وقتی مایحتاج عمومی افزایش می یابد، موجودی قبلی کالاهای خود را که به قیمت قدیم خریده اند، به قیمت جدید میفروشند و دست کم اثر تورّمی این نوسانات را خنثی میکنند. امّا کارمندان دون پایه، بازنشستگان و کارگران متضرران اصلی یک چنین اقتصاد تورّمی و مانورهای پولی هستند که بهره خوران جامعه از آن منتفع میشوند.

اخبار روز: در یک سال و نیم اخیر شاهد گسترش اعتراضات و اعتصابات کارگری بوده ایم. به نظر می آید دستاورد ها، چشمگیر و متناسب با کثرت اعتراضات نبوده است. ضعف کار کجاست و برای از میان بردن آن چه باید کرد؟

ناصر زرافشان: علیرغم گسترش اعتراضات و اعتصابات کارگری در یک و نیم سال گذشته، دستاوردهای متناسب با این مبارزات نبوده است. هر دو پدیده یعنی هم گسترش اعتراضات و هم بی نتیجه ماندن عمده ی این اعتراضات در چنین شرایطی طبیعی است: گسترش اعتراضات طبیعی است زیرا جامعه و نظام اجتماعی و اقتصادی آن در حال تغییر مداوم است و این تغییر در عرصه ی اقتصادی در جهت فقیر کردن مردم و انباشت هر روز بیشتر ثروت در دست رانت خواران، غارتگران ثروت ملّی و ... صورت میگیرد. این که این اعتراضات و اعتصابات عموماً به نتیجه ی مطلوب نرسیده است نیز طبیعی است، زیرا تا زمانی که این اعتراضات و اعتصابات جدا از یکدیگر و بصورت محلی و محدود به این و یا آن شرکت و این یا آن کارخانه بدون حمایت عمومی کارگران هم سرنوشت آنها صورت میگیرد، تا زمانی که بدنه ی عمومی طبقه ی کارگر به شکل یک نیروی اجتماعی مستقل، با هویتی مستقل که متّکی بر خواسته ها و منافع خود آن باشد در نیاید، تا زمانی که این بدنه ی عمومی دچار این توهم باشد که میتواند منافع و مطالبات خود را از مجرای این یا آن جناح حاکم تأمین کند و بعنوان پیاده نظام و «هوراکش» این یا آن جناح حاکم عمل کند، در بر همین پاشنه خواهد چرخید. ضعف کار فقدان صف اجتماعی و سیاسی مستقل و منسجم، فقدان تشکّل جدّی و واقعی و در نتیجه فقدان رهبری مستقل است که برآمد دو عامل قبلی است و از درون تشکل زائیده میشود و بوجود می آید.

اخبار روز: وضعیت منطقه بحرانی است. معیشت و زندگی کارگران به این وضعیت بحرانی گره خورده است. آیا چشم اندازی برای آن که مبارزات کارگری این وضعیت را مدنظر قرار دهد و خواست های سیاسی خود را متناسب با آن مطرح کند فراهم نشده است؟

ناصر زرافشان: منظور از این که «مبارزات کارگری وضعیت بحرانی منطقه را مد نظر قرار دهد و خواست های سیاسی خود را متناسب با آن مطرح کند» چیست؟ فوری ترین خواست های فعلی کارگران خواسته های صنفی و معاشی آنهاست: تأمین حداقل معیشت، بیمه ی درمانی و پوشش تأمین اجتماعی، دریافت حقوق معوقه، اصلاح قراردادهای کار و نظائر این ها. آنچه در موقعیت بحرانی حاضر موثر در شرایط منطقه است مواضع و رفتار حاکمیت است نه برآوردن خواسته های معیشتی و حداقلی کارگران. آنان که شرایطی بوجود آورده اند که اگر روز سیاهی پای بیگانه ای به این سرزمین برسد عوام به ستوه آمده مانند عراق از آن استقبال کنند، «اقدام علیه امنیت ملی» کرده اند. نه کارگری که برای تأمین نان شب زن و فرزند خود دست به اعتراض زده و تحت عنوان «اقدام علیه امنیت داخلی کشور» بازداشت و زندانی میشود.

اخبار روز: مبارزات کارگران از نبود تشکل های قدرتمند کارگری آسیب می بیند، حکومت با تشکل های دست ساخته به این وضعیت دامن می زند. چشم انداز ایجاد و تقویت تشکل های کارگری را در کشور چطور می بیند؟ تشکل های مستقل موجود چه میزان فعالیت دارند و از چه جهاتی تحت فشار هستند؟

ناصر زرافشان: حکومت فعلی چه با حفظ پوسته ی اسمی و ظاهری خود استحاله یابد و چه ناگهان در یک ضرب متحمل تغییراتی شود، در هر دو حال جامعه یک دوره ی توسعه ی مناسبات سرمایه داری وابسته را پیش رو دارد. سرمایه در حرکت و گردش خود، از قانونمندی های ذاتی خود تبعیت میکند نه از دین و مذهب صاحبان خود، و این حرکت ذاتی سرمایه – به ویژه سرمایه ی مالی- همه جا قانونمندی یکسان و مشابهی دارد. کسانی که طی دهه های گذشته در سایه ی قدرت بادآورده ی خود، به ثروت های بادآورده رسیده اند، برای به گردش درآوردن سرمایه های خود و افزایش آنها، خواه ناخواه به همان روش هائی عمل میکنند که سرمایه در ایالات متحده یا اروپا و ژاپن عمل میکند. بحث پیرامون مثلاً نقش و عملکرد بورس (قمارخانه ی بزرگ ملّی)، هولدینگ ها، صندوق های سرمایه گذاری، استفاده از افزارهای مشتقه ی مالی و سایر روش های رانت خواری در ایران کنونی خارج از حوصله ی این گفتگوست؛ امّا کسانی که این نهادها و پدیده ها را پیگیری کنند به سهولت می بینند که چگونه سرمایه داران نوکیسه ی وطنی در این زمینه ها دقیقاً از همان الگوهای امریکائی و اروپائی گرته برداری میکنند و به همین دلیل هم گرایش ذاتی و مسیر ناگزیر حرکت این هموطنان بطور طبیعی به سوی سرمایه ی مالی بین المللی است که همخون آن هستند. از اینرو از لحاظ چشم انداز بلند مدت، طبقه ی کارگر باید جایگاه و وظایف خود را بر چنین بستری مدنظر قرار دهد و برای رویاروئی با چنین شرایطی آماده شود. کارگران ما تا وقتی فاقد سازمان و تشکّل واقعی و عمومی باشند روز بهتری نخواهند دید. امّا مقدمه ی ضروری سازمان یابی و تشکل، هویت اجتماعی مستقل و خط مشی است که بازتاب و بیان کننده ی منافع، خواسته ها و سرنوشت و آینده ی خود کارگران باشد. حتی در چشم انداز کوتاه مدت تر هم، اگر کارگران فاقد سازمان و رهبری باشند سرمایه داری نوکیسه و نوخواسته در کشمکش آینده ی خود با لایه های سنتی تر قدرت، پیروزی های آنان را سرقت و از آن خود میکند.
    سهم کارگران از زندگی، مسائل و دغدغه های آنان و سرنوشت و آینده ی آنان و خانواده هایشان هیچ شباهت و وجه مشترکی با زندگی، مسائل و دلمشغولی های کاربدستان حاکم ندارد. بنابراین آنان نیستند که باید آینده و راهی را که پیش پای کارگران است نشان دهند. کارگران خود باید مصلحت ها، منافع، مطالبات، شعارها و چشم انداز آینده ی خود را تعیین و بیان کنند. منشاء و ضرورت وجود یک چشم انداز متفاوت و مستقل، وجود یک صف مستقل برای کارگران، همین واقعیت است.
    زمانی می گفتند هر کس از سیاست های آنها پیروی نکند و به آنها رأی ندهد تنها راه دیگری که دارد خانه نشینی و انفعال است و امروز میگویند اگر دنبال ما نیائید و از سیاست های ما حمایت نکنید ایران سوریه میشود؛ رسانه های امپریالیستی هم با استفاده از برخی از همین کارگزاران سابق قدرت که از ایران خارج شده و در جوار این رسانه ها لنگر انداخته اند، از بام تا شام موهومات کلیشه ای و کسالت آور آنان را تکرار و تبلیغ میکنند.

اخبار روز: بخش اعظم کارگران ایران در واحدهای تولیدی و کارگاه های کوچک کار می کنند، برای سازماندهی اینها چکار باید کرد، تلاش هایی که توسط فعالان جنبش کارگری انجام می گیرد تا چه اندازه در بازتاب مطالبات و بسیج این بخش از کارگران موفق بوده است؟

ناصر زرافشان: طبیعی ترین شکل کار مرتبط ساختن و متحد کردن این واحدها به تبع توزیع جغرافیائی آنها (بخش، ناحیه یا شهر محل استقرار) و نیز به تبع رشته ی فعالیت آنهاست.

اخبار روز: آیا همکاری هایی که بین تشکل های کارگری موجود صورت می گیرد، کافی است؟ می توان گام های بیشتری در این جهت برداشت؟

ناصر زرافشان: خیر، این تشکل ها بعضاً بیرون از جریان روزمره ی زندگی کارگری و غالباً نماینده ی برخی گروه های سیاسی هستند که خود آنها نیز فعالیت واقعی و جدّی در جامعه ندارند. اگر جنبش جدّی کارگری پا بگیرد، از درون خود زبان خاصّ خود و نمایندگان واقعی خود را پدید خواهد آورد.

اخبار روز: در بازار کار غیررسمی در ایران، زنان نقش بزرگی دارند و بخش اعظم زنان کارگر با مزد ناچیز و در شرایطی بسیار دشوار کار می کنند، همزمان این بخش از زنان کارگر نقش بیشتری در اعتراضات و دفاع از حقوق خود و هم طبقه ای های خود به عهده می گیرند. برای تقویت حضور زنان در جنبش کارگری و تامین حقوق زنان چه راه کارهایی را می توان ارایه داد؟

ناصر زرافشان: مسئله زنان و مسئله محیط زیست دو مسئله ای است که به نظر من توجهی که باید و شاید به آنها نشده است. موضوع تقویت حضور زنان در جنبش کارگری و تأمین حقوق آنان و راه کارهائی که میتوان در این زمینه ارائه داد نیاز به بحث و تأمل بیشتر و تفصیل بیشتری دارد که امیدوارم در فرصتی دیگر به آن بپردازیم.


اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook
    Delicious delicious     Twitter twitter     دنباله donbaleh     Google google     Yahoo yahoo     بالاترین balatarin


چاپ کن

نظرات (۱)

نظر شما

اصل مطلب

بازگشت به صفحه نخست