• انتخابات هفته گذشته نشانگر حرکتی هماهنگ در جهت نزدیکی و تمرکز طیف سیاسی ایران بود. این وضعیت نه تنها بیانگر اوجگیری فراکسیون اعتدالی مصلحت گرای آقای روحانی می باشد که اولویت آن نه حقوق بشر و قدرت بخشی به حقوق مدنی بلکه بیشتر تعامل سیاسی و اقتصادی با جهان است؛ ازطرف دیگرنشانگر تغییراتی دراردوی اصلاح طلبان می باشد. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱٨ اسفند ۱٣۹۴ -  ٨ مارس ۲۰۱۶

برای دهه ها سیاست ایران بازتاب رقابت دیدگاههای دو گروه: دموکراتهای رفرمیست بر علیه مذهبیون افراطی بود. در دوران ریاست جمهوری آقای روحانی این دو گانگی رنگ باخت. انتخابات هفته گذشته نشانگر حرکتی هماهنگ در جهت نزدیکی و تمرکز طیف سیاسی ایران بود.

این وضعیت نه تنها بیانگر اوجگیری فراکسیون اعتدالی مصلحت گرای آقای روحانی می باشد که اولویت آن نه حقوق بشر و قدرت بخشی به حقوق مدنی بلکه بیشتر تعامل سیاسی و اقتصادی با جهان است. از طرف دیگر نشانگر تغییراتی در اردوی رفرمیست ها می باشد. رفرمیست های امروزی جناح چپ یک اتحاد خاموش شده ها هستند . آنها در جهانی با انتظارات حداقلی حرکت می کنند و بازی در چهارچوب قوانین از آنها ذوق و ابتکار طلب می کند و باید صبور باشند .

رفرم در مراحل آغاز حرکت رویائی برای پیشرفت دموکراتیک بود با اتکاء به اعتماد به باورها و استراتژی های رئیس جمهور محمد خاتمی که اولین انتخابات مستقیم[شورا ها] توسط استانها در سال ۱۹۹۹ را برگزار و دستگاه امنیتی را مسئول جلوگیری از رفتارهای ضد حقوق بشری و خشونت قرار داد. این حرکت از همان اول مورد اعتراض قرار گرفت و سپس متوقف شد. بعدأ با برچسب توطئه و فتنه جوئی، به او اتهامات جنائی زدند. با این حال آقای خاتمی به عنوان فردی مردمی در میدان سیاست ایران باقی ماند.

در جریان انتخابات هفته گذشته رسانه های ایرانی اجازه نداشتند تصویر آقای خاتمی و یا گفته های او را منتشر کنند. با اینحال او توانست ویدئوئی را از طریق رسانه های اجتماعی ( اینترنت، فیس بوک و ... ) منتشر کند. اصلاح طلبان و اعتدالیون مصلحت گرا لیستی از کاندیداهای انتخابات پارلمان و خبرگان ( گروهی از معممین که احتمالآ رهبر حکومت را تعیین می کند) را به عنوان پشتیبانی از آنها تهیه و منتشر کردند. آقای خاتمی در ویدیوی خود پیام ساده ای گذاشت: هرکسی که به اصلاحات اهمیت می دهد باید به هرکدام از نام ها در این دو لیست رای بدهد. او اضافه کرد: «تکرار می کنم هر نامی روی این دو لیست ». رای دهندگان این پیام را جدی گرفتند. لیست اصلاح طلبان و اعتدالیون به پیروزی شگرفی رسید.

در جو اعتدالی امروز، آقای خاتمی هیچ تعهدی نکرد و هیچ دورنمائی را به تصویر نکشید. او از یک استراتژی دفاغ کرد: او مکررا درخواست کرد که به هر اسم روی لیست ها رای داده شود، با وجود اینکه نامهائی مثل وزیر اطلاعات سابق محمد ریشهری که آیت الله ترس افرین نیز لقب یافته بود و در اعدامهای دهه شصت نیز دست داشت در لیست بودند . ولی رای به هر نام در هر دو لیست که اصلاح طلبان و اعتدالیون تهیه کرده بودند احتمالأ بهترین و تنها راهی بود که سخت ترین های افراطیون راست را که مانع برنامه های آقای روحانی می شدند از سرراه برداشت.

شکست این افراطیون که بعضی از آنها از نزدیکان رهبر نیز بودند، گوشمالی به کسانی بود که در برابر معامله اتمی جبهه داشتند و همکاران آقای روحانی را به وابستگی به خارج متهم می کردند و قول می دادند که در فضای تازه «باز شدن اقتصاد» جلوی سرمایه گذاری خارجی را مسدود کنند. برای اولین بار پس از هشت سال مجلس تازه ای که نه اکثریت قاطع و نه خطوط جناحی تعیین کننده داشته باشد، شروغ به کار می کند.

این مجلس پیروزی برای اصلاح طلبان نبود . ورقه های رای برای رفرم یا اصلاحات جائی نداشتند هرچند تعدادی از رفرمیست ها در لیست بودند .حتی اگر هرکدام از اینها پیروز میشدند بدلیل اینکه اقلیت میبودند نمی توانستند تغییرات جدی ایجاد کنند . ولی با چک کردن « هرنامی در لیست » رای دهندگان طرفدار رفرم توانستند این گلوگاه را بگشایند . مانند انتخاباتی که در سال ۱۳۹۲ آقای روحانی را به ریاست جمهوری رساند ، این انتخابات یک پیروزی برای اعتدالیون بعنوان یک جناح سیاسی که البته بیشتر به معنی یک خط فکری بود.

محمود احمدی نژاد که یک تندرو محافظه کار بود به دنبال آقای خاتمی رئیس جمهور شد. اختلاف بین آنها نمایانگر انتهای ممکن دو سر یک طیف در جمهوری اسلامی ایران بود هرچند که در اصلاح طلبان افراطی وجود نداشت. آنها از یک تغییر روزافزون در شرایط اجتماعی یعنی یک تکامل تدریجی و نه یک انقلاب حمابت می کردند. آنها دوست داشتند که بگویند به سمت یک پلورالیزم بزرگتر در تفکر، سیاست و حتی مذهب در حرکت هستند.

این نقطه نظر آنها با باورهای بنیادگرایانه حکومت اسلامی در تضاد قرار می گرفت. به این دلیل به غیر از دیگر موارد تفکر تکامل تدریجی با اصول امنیتی هم در تقابل قرار می گرفت. در دوران احمدی نژاد به ویژه در انتخاب دوم او ایران به وسیله دست قدرتمندی که با جناحی که با دستگاههای امنیتی هماهنگی داشت کار می کرد و با جامعه مدنی در تضاد آشکار بود. هردو دوره ریاست جمهوری مصداق مسابقه و بازی بود که برد یکی باخت دیگری را لازم و در پی داشت و لازمه ادامه حیات یکی حذف کامل دیگری بود.

اعتدالیون مصلحت گرای ایران برای دور زدن این بن بست راهی را پیشنهاد می کنند . آنها سعی دارند که مزیت مردمی بودن اصلاح طلبان را به قدرت دولتی اجرائی محافظه کاران برجسته کنند و منافع ملی را هدف قرار دهند که معتدلهای هر دو سمت بر سر آن به توافق برسند. این شیوه این امید را به وجود می آورد که سیاستهایی سازنده تر و در برگیرنده تر پیش گرفته شود که برای پیشرفت واقعی متناسب با شرایط ایران و جایگاه ایران در میان سایر ملل موثر باشد. البته این جریان مخاطرات خود رانیز دارد، مثلأ این که مرکز امروزی اتحاد، به راست متمایل شود همچنانکه در تمام طول تاریخ جمهوری اسلامی این اتفاق رخ داده است. یا این که اولویت های بحث انگیز اصلاح طلبان مانند حقوق بشر، حقوق نمایندگی و حکومت قانون که مهم جلوه می کنند در جریان این نزدکی به راست به تدریج در سایه قرار گیرند. این بدان معنا است که اصلاح طلبان می توانند در این اتحاد هویت خودرا قربانی کنند و حتی اگر چنین نشود اهمیت خود را مایه بگذارند.

انقلاب ایران پروسه ای در حال رشد است. مدافعین و جناحهای مختلف از توافق به دور هستند و در عین حال در تغییر. بنیادگرایان دیروزی، امروز اعتدالی هستند. اصلاح طلبان امروزی دیروز در خط دیگری بودند. شیوه ای که ایرانیان رای می دهند اینکه آیا به قصد تائید رژیم، حذف تجدید نظر طلبی و اعمال حق سیاسی خود یا وسیله ای استراتژیک است؟ به هرصورت دائم در تغییر است. درخواست برای به هم پیوستن سخت، بیرحمانه و گاه با جان خود بازی کردن است. اعتدالیون نباید آن را ساده بگیرند زیرا تمام قدرت خود را از آن دارند.