• سخنرانی "شینزو آبه" نخست وزیر ناسیونالیست ژاپن در نشست امنیتی سنگاپور به خوبی نشان داد که قطعات پازل جنگ سرد جدید در عرصه ژئوپلتیک جهانی به مرور در کنار هم چیده می شود. او به صراحت عنوان کرد که ژاپن آماده است برای دفاع از قلمرو ارضی و دریایی همسایگانش "حمایتی حداکثری" از آنان بکند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۱۲ خرداد ۱٣۹٣ -  ۲ ژوئن ۲۰۱۴

سخنرانی "شینزو آبه" نخست وزیر ناسیونالیست ژاپن در نشست امنیتی سنگاپور به خوبی نشان داد که قطعات پازل جنگ سرد جدید در عرصه ژئوپلتیک جهانی به مرور در کنار هم چیده می شود. در این سخنرانی که با حضور رهبران و مقامات ارشد بسیاری از کشورهای حوزه اقیانوس آرام و به خصوص در حضور "چاگ هیگل" وزیر دفاع آمریکا و "فویینگ" وزیر امور خارجه پیشین چین که در این نشست در راس هیات اعزامی این کشور قرار داشت، آبه ضمن تاکید بر نقش پر رنگ تر کشورش در مورد تامین امنیت منطقه شرق آسیا به صراحت عنوان کرد که ژاپن آماده است برای دفاع از قلمرو ارضی و دریایی همسایگانش "حمایتی حداکثری" از آنان بکند. این سخنان در حالی بیان می شود که بعد از شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم و با تدوین قانون اساسی جدید این کشور، توکیو از دخالت نظامی و استفاده از ارتش در مناقشات منطقه یی و بین المللی به جز در زمان وضعیت اضطراری "دفاع از خود" منع شده است. به همین دلیل به عقیده بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران امور بین المللی سخنان تازه شینزو آبه را باید در چارچوب یک تجدیدنظر اساسی در قانون اساسی کشور و هم چنین عبور از "خط قرمز" جهانی به دلیل سابقه تاریخی میلتاریسم ژاپنی که منجر به بزرگترین جنایات جنگی در منطقه از جمله در خاک کشورهای چین و شبه جزیره کره گردید، به حساب آورد. از طرف دیگر سخنان آبه را هرگز نباید به عنوان یک سیاست مستقل، قائم به ذات و ملی مورد تحلیل قرار داد چرا که فاکت های موجود در عرصه وضعیت آنارشیسم بین المللی نشان می دهد که در پشت این سخنان یک بازی بزرگ ژئوپلتیک و چینش جدید در محیط جهانی در حال انجام است.                  
برای درک بهتر موضوع باید کمی به عقب برگشت و با تمرکز بر شراکت نیم بند ژاپن در جنگ علیه عراق در سال ۲۰۰٣ که کشتی های نظامی این کشور تحت مفاد قانون اساسی کنونی تنها موظف شدند تا نقش امدادی و سوخت رسانی را به نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا ایفاء کرده و حتی برای دفاع از خود در این عملیات نیروهای نظامی "ثالث" از جمله نظامیان هلندی ملزم به حمایت از این نیروی اعزامی از توکیو گردیدند. از آن روز تاکنون حدود ۱۱ سال می گذرد و در این سال ها نه قوانین بین المللی تغییر یافته اند و نه اینکه قانون اساسی ژاپن دستخوش تجدیدنظر در اصول مربوط به موقعیت دفاعی و نقش نیروهای نظامی این کشور شده است. آنچه هم اینک دچار تغییر شده است صف بندی های جدید در عرصه بین المللی و بازگشت دوباره محورهای رقیب در عرصه ژئوپلتیک به یک جنگ سرد جدید است که نمایندگان شاخص آن در محور موسوم به غربی به رهبری آمریکا با یارگیری از اتحادیه اروپایی، کانادا، استرالیا و ژاپن نقش آفرینی می کنند و در محور شرقی آن نیز روسیه در خط مقدم و چین در پشت جبهه آن صفوف خود را آرایش داده اند. این بهانه ها با توجه تنش هایی که به تازگی در دریای جنوبی چین بر سر قلمرو آبی و جزایر مورد مناقشه بین چین و ژاپن از جمله "سینکاکو" رقم خورده است ارتباط ارگانیکی با بحران اوکراین در شرق اروپا دارد که روس ها در رقابت بر سر حوزه نفوذ با بروکسل و واشینگتن سرشاخ شده اند. در بحبوحه این تنش ها سفر دوره یی "باراک اوباما" به ژاپن، کره جنوبی، مالزی و فلیپین و حمایت علنی وی از مناقشه بر سر جزایر سینکاکو از ژاپن، بی مناسبت با سفر "ولادیمیر پوتین" به چین و انعقاد قراردادهای بزرگ تجاری که در یک قلم پروژه فروش گاز برای ٣۰ سال به مبلغ ۴۰۰ میلیارد دلار، نخواهد بود که در کنار آن بلافاصله مانور مشترک نظامی دو کشور نیز انجام گرفت.                        
به موازات این وقایع نمی توان از سخنان "والتر اشتاین مایر" وزیر امور خارجه آلمان نیز به راحتی گذشت، زمانی که در کنفرانس امنیتی مونیخ به صراحت می گوید "آلمان خیلی بزرگتر از آن است که فقط تماشاگر سیاست جهانی و مفسر آن باشد، برلین باید زودتر، مصمم تر و اساسی تر تصمیم بگیرد، ما نمی توانیم رویمان را برگردانیم و خود را به ندیدن بزنیم". سخنان اشتاین مایر معطوف به ماموریت های نظامی این کشور در مناطق بحرانی جهان از جمله افغانستان و مالی بود ولی آنگونه که بیان شد، گویای یک ایفای نقش بین المللی در حوزه دخالت نظامی است که در اینجا هم بسیار فراتر از قانون اساسی بعد از جنگ جهانی دوم این کشور، مفهوم می یابد. اگر در طول سه سال گذشته جنگ در لیبی، شراکت در بحران فرقه یی سوریه، تقابل در منازعه اوکراین و جانبداری هژمون های بین المللی در مناقشات تاریخی شرق آسیا را به صورت قطعات یک پازل واحد مورد بررسی قرار داد، بهتر می توان به رخدادهای تجریدی و موردی در عرصه بین المللی اشراف یافت. ژاپن امروز و تلاش شینزو آبه نخست وزیر این کشور برای ایفای نقش بیشتر در عرصه جهانی و تمرکز بر قدرت نظامی فی البداهه تدوین و گفته نمی شود بلکه حاصل یک برنامه از پیش تدوین شده داخلی و حمایت خارجی است که تمام حساسیت تاریخی نسبت به نقش میلتاریسم این کشور در بزرگترین جنایات نیمه اول قرن بیستم را نادیده می گیرد. شاید افزایش بودجه نظامی چین و تشدید تنش ها در جنوب دریای چین بتواند یک بهانه قابل قبول برای عکس العمل محیط پیرامونی و دیگر قدرت های منطقه یی به حساب آید اما اینکه به یکباره نخست وزیر این کشور با دور زدن قانون اساسی این کشور و حساسیت های بین المللی نسبت به نقش تاریخی این کشور، بی مهابا از دخالت نظامی برای حمایت از متحدین منطقه یی خود در قبال کشور ثالث سخن می گوید، بدون شک تحول بزرگی باید قلمداد شود. تشدید مناقشات منطقه یی در طی سال های اخیر بدون اینکه از مکانیزم ارسال این پرونده ها جهت رسیدگی به نهادهای حقوقی بین المللی از جمله شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیگر محاکم جهانی استفاده شده باشد و حتی به طور مستقیم نیز حوزه مناقشه به کشور هدف ارتباط نداشته یا در مرحله دعوی حقوی – سیاسی باشد، هیچ توجیه حقوقی برای تجدیدنظر در اصول بنیادین قانون اساسی یک کشور به خصوص در عرصه نظامی گری نخواهد داشت.