• نمک همه جا را فراگرفته، رنگ آبی دریاچه در کنار سفیدی منحصر به فرد نمک آن جلوه‌ای از شگفتی طبعیت آذربایجان است، اما لذت حاصل از این زیبایی پیش روی کسانی که به محیط زیست می‌اندیشند چندان نمی‌پاید؛ ‌دریاچه اورمیه در حال نابودی است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۴ فروردين ۱٣٨۹ -  ۲۴ مارس ۲۰۱۰

نمک همه جا را فراگرفته، رنگ آبی دریاچه در کنار سفیدی منحصر به فرد نمک آن جلوه‌ای از شگفتی طبعیت آذربایجان است، اما لذت حاصل از این زیبایی پیش روی کسانی که به محیط زیست می‌اندیشند چندان نمی‌پاید؛ ‌دریاچه اورمیه در حال نابودی است، بستر دریاچه در اثر شباع از نمک کاملا سفید پوش شده و آن را به یک دریای در حال مرگ تبدیل کرده است.

حوضه دریاچه اورمیه با داشتن دشت‌هایی مانند تبریز، اورمیه، مراغه، سویوق بولاق ( مهاباد ) ، قوشاچای ( میاندوآب) ، سولدوز ( نقده ) ، سلماس، خانا ( پیرانشهر ) ، توفارقان ( آذرشهر )و اشنویه، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در آذربایجان به‌ شمار می‌رود.
وضعیت دریاچه اورمیه، با توجه به کاهش بارندگی در سال‌های اخیر به ویژه در سال‌جاری که تنها۶۰ درصد از بارندگی‌های سال گذشته را داشته است رفته رفته رو به وخامت گذاشته است.
بررسی‌های تازه نشان می‌دهد تاکنون بیش از۲۰۰ هزار هکتار از دریاچه اورمیه به صورت قطعی به شوره‌زار تبدیل شده و شوری آب دریاچه نیز به حالت فوق اشباع (٣۴۰گرم درلیتر) رسیده است؛ این میزان شوری حتی حیات آرتمیاها را (شورپسندترین موجود جهان) به خطر انداخته است؛ به گونه‌ای که کارشناسان تخمین زده‌اند که احتمالاً تا چند سال دیگر بدون نیاز به جاده و پل شهید کلانتری بتوان با خودروها عرض دریاچه را طی کرد!!!
حال این سوال ها مطرح است که آیا دریاچه اورمیه امروزه به مکانی برای جبران کاستی‌ها و ناکارآمدی برخی مدیریت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است؟ آیا این دریاچه نیز همانند دریاچه آرال در شوروی سابق به تاریخ خواهد پیوست و ما تنها نمک‌های به جا مانده از آن را به آیندگان تحویل خواهیم داد؟ آیا عوامل خشکی دریاچه چیست؟ آیا سد سازی‌های مداوم در حوزه آبریز دریاچه اورمیه،‌ در خشکی آن تاثیرگذار است؟ آیا احداث پل میانگذر شهید کلانتری در دریاچه اورمیه، تسریع در خشکی آن را بدنبال دارد؟ چه اقداماتی برای احیای آن صورت گرفته است؟ آیا جلسات، نشست‌ها و همایش‌های برگزار شده در رابطه با نجات دریاچه اورمیه نتایجی بدنبال داشته است؟ و سوالاتی از این دست که همگان به دنبال جوابی برای آنها هستند.

مدیرکل محیط زیست آذربایجان‌غربی :
بارندگی‌های امسال تنها ۶۰ درصد از بارش‌های سال گذشته را داشته است
دریاچه اورمیه تا یک دهه آتی تبدیل به یک حوضچه خواهد شد
عباس‌نژاد، مدیرکل محیط زیست آذربایجان‌غربی در نشست خبری خود وضعیت کنونی دریاچه اورمیه را شدیدا بحرانی دانست و افزود: تعدادی از جزایر این دریاچه به علت کاهش سطح آب و همچنین خشکی بیش از اندازه آن به یکدیگر چسبیده و تبدیل به یک جزیره شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه از نظر تراز اکولوژیکی هم اکنون سطح آب دریاچه اورمیه ۲.۴ متر نسبت به سال ۷۴ کاهش یافته است، اظهار کرد: سال ۷۴ تراز اکولوژیک دریاچه اورمیه ۱۲۷۴.۱ متر بود اما این میزان در زمان فعلی با کاهش به ۱۲۷۱.۶ متر رسیده است.
عباس‌نژاد با بیان اینکه میزان بارش باران در سال جاری بدون در نظر گرفتن بارش روزهای اخیر ۱٣۵ سانتی‌متر بوده است،‌ گفت:‌سال گذشته این میزان ۲٣۴ سانتی متر بود که می‌توان گفت بارندگی‌های امسال تنها ۶۰ درصد از بارش‌های سال گذشته را داشته است.
وی خشکی دریاچه اورمیه تا یک دهه آتی را فرضیه‌ای قابل رد و تایید ندانست و افزود: معتقدم دریاچه در ده سال آینده کاملا خشک نمی‌شود بلکه تبدیل به یک حوضچه خواهد شد!
مدیرکل اداره حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه دریاچه اورمیه از سه منبع آب‌های روان جاری،‌ نزولات آسمانی و آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌شود، ‌افزود: احداث سد در حوضه آبریز دریاچه و کاهش نزولات آسمانی که فشار بر آب‌های زیرزمینی را در پی داشته است از جمله دلایل خشکی دریاچه است.
عباس نژاد در ادامه تاثیر پل میانگذر را بر خشکی دریاچه اورمیه را رد و تصریح کرد: ‌تاثیرات منفی این پل فرضیه‌ای رد شده است، اما می‌توان مشکلات زیست محیطی آن را مورد بررسی قرار داد.
مدیر کل اداره محیط زیست آذربایجان غربی عنوان کرد: دریاچه اورمیه امروز نیازمند جایگزینی مدیریت علمی به جای سنتی است تا به این وسیله بتوان از خشکی آن جلوگیری کرد.
عباس‌نژاد با بیان تدوین چشم‌انداز ۲۵ ساله دریاچه اورمیه،‌ گفت:‌ برنامه فوق به منظور خروج ازبحران کنونی است و عمده دلیل تدوین آن جلوگیری از خشکی کامل دریاچه است.
وی در ادامه از جمله دیگر راهکارهای احیای دریاچه اورمیه را بارور کردن ابرها،‌ تغییر الگوی کشت،‌ گسترش آبیاری قطره‌ای و انتقال آب از حوضه‌های اطراف به دریاچه دانست.

رییس انجمن ملی نجات دریاچه اورمیه:
ابعاد پدیده خشکی دریاچه اورمیه را باید با یک حرکت جمعی فریاد زد
حسین قنبری، رییس انجمن ملی نجات دریاچه اورمیه در گفت وگو با ایسنا، از خشکی این دریاچه با ادامه روند کنونی تا یک دهه آتی خبر داد.
وی با اشاره به اینکه انجمن ملی نجات دریاچه اورمیه معتقد است، به دلیل ضعف هماهنگی بین سازمانی در ارگان‌های دولتی، شرایط موجود برای جلوگیری از فاجعه خشکی دریاچه اورمیه مهیا نیست، افزود: ابعاد پدیده خشکی دریاچه اورمیه به قدری بزرگ است که باید آن را با یک حرکت جمعی فریاد زد و با اجرای پروژه‌ها و فعالیت‌های موثر در سریع‌ترین زمان ممکن از سرعت تخریب و نابودی آن کاست.
رییس انجمن ملی نجات دریاچه اورمیه مدیریت جامع آب را عمده‌ترین مشکل احیای این دریاچه اعلام می کند.
مهندس قنبری افزود: می‌توان با حدود ٣۰۰ میلی‌متر بارندگی فعلی نیز دریاچه اورمیه را تا اندازه‌ای به حالت اولیه بازگرداند، اما این موضوع بسته به چگونگی مدیریت آب دارد که در این موضوع با مشکل مواجه هستیم.
وی برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از هدایت فنی آب‌های سطحی با رعایت مسایل زیست محیطی، بازنگری در برنامه‌های دستگاه‌های اجرایی ذیربط در امور آب و مسائل مربوط به دریاچه همچنین پروژه کنترل اتمسفر به خصوص بارور کردن ابرها را که به تصویب کمیسیون امور زیربنایی دولت رسیده است را از جمله راهکارهای نجات دریاچه اورمیه اعلام کرد.
وی از پیشنهاد تشکیل سازمان عمران بر اساس ماده ۱۲۷ قانون اساسی برای نجات دریاچه اورمیه از سوی این انجمن خبر داد و تصریح کرد: دریاچه اورمیه نیازمند سازمانی مستقل است تا تصمیمات اتخاذ شده در آن هرچه سریع‌تر جامه عمل بپوشند و دیگر نیازی به تصمیم‌گیری از سوی نهادهای بالاتر که فرایند تصویب یک برنامه در آنها زمانبر است نباشد.

کارشناس محیط زیست:
سدسازی غیرکارشناسانه و مهار آب‌های سطحی عامل اصلی وضعیت کنونی دریاچه اورمیه است
مهندس رعنا قد کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار ایسنا ، سدسازی غیرکارشناسانه و مهار آب‌های سطحی که به دریاچه اورمیه تخلیه می‌شوند را عامل اصلی وضعیت کنونی دریاچه اورمیه دانست.
وی خشک شدن دریاچه اورمیه را یک فاجعه زیست محیطی عنوان و اذعان کرد: پس از خشک شدن دریاچه اورمیه با وزش بادهای موسمی و پخش نمک به جا مانده، علاوه بر آب و هوا و اراضی کشاورزی خود استان آب و هوا و بخش کشاورزی سایر استانهای مجاور و کشورهای همسایه نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: با خشک شدن دریاچه اورمیه و تغییر آب و هوا آذربایجان‌غربی زندگی طبیعی انسان‌ها با اختلال روبرو شده و در بخش کشاورزی آسیب‌های جبران ناپذیری به استان و حتی به کشور وارد خواهد شد.
امروز دریاچه اورمیه نیازمند عزم جدی مسوولان البته با مدیریت درست، اصولی و متفاوت از دهه‌های گذشته است؛ چرا که دیگر با هشدار مسوولان و رسانه‌ها، برگزاری جلسات و همایش‌ها، نجات این دریاچه تحقق نخواهد یافت و امید است اهم برنامه‌ها و راهکارهای ارائه شده برای احیای این ثروت خدادادی تنها با هدف باطل کردن کاغذهای سفید ارگان‌ها وسازمان‌های ذیربط نبوده و با جامه عمل پوشیدن آنها بتوانیم باردیگر شاهد تلاقی سفیدی نمک و آبی این نگین درخشان و زیبا در سواحل آن باشیم.