• اما توحش دنیای امروز کم از قرن پیشین ندارد. قرن اخیر نیز با جنگ آغاز می شود تا این نکته را پیشاپیش معین کرده باشد که نظم نوین سرمایه سالار جز با میانجی جنگ، امنیت و بازار فروش نمی یابد. و این فقط یک عامل مادی نیست بلکه هر موشک کروز خود به خود جنبه معنوی و ایدئولوژیک خود را نیز همراه می آورد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱ بهمن ۱٣٨۷ -  ۲۰ ژانويه ۲۰۰۹

اگر اندکی با اریک هابزبام همراه شویم، خود به خود این تز تاریخی را خواهیم پذیرفت که منشا بسیاری از رویدادها و دگرگونی های قرن "کوتاه" بیستم در سه حرف خلاصه خواهد شد: جنگ.
از فروریزی امپراتوری های تزار، اتریش هنگری و عثمانی تا تجزیه کشورهای جهان کهن. از انقلاب کبیر اکتبر و استیصال امپراتوری تزار تا تحکیم نقش ایالات متحده در نظم نوین جهانی و بلوک بندی های بین المللی. همه و همه تحت تاثیر یک میانجی انکارناپذیر قرار گرفت، جنگ های جهانی اول و دوم به مثابه عاملی سرنوشت ساز در شکل گیری ساختارهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دنیای نوین عمل کردند.
قرن بیست و یکم از پی صد ساله ای سر رسید که اگر جنگی هم در کار نبود دیگر بار جهان در دلهره دو بلوک متخاصم و در فاصله کوتاه موشک¬ها و جنگنده¬های فوق پیشرفته قرار داشت. بدین معنا استیلای کامل تکنولوژی های نظامی، بشر درمانده قرن بیستم را بار دیگر در تنگنای بودن و نبودن محبوس ساخت. باور این نکته که در جهان امروز پیمان¬نامه ای با عنوان "منع گسترش سلاح های هسته ای" نگارش شده، خود سندی تاریخی برای اثبات این موضوع است که سلاح های هسته ای وجود دارند و این امکان هست تا با فشار چند دکمه تمام تمدن بشری به محاق برود.
در اینجا اگر نظریه هابزبام در باب تاثیر و اهمیت جنگ را بسط دهیم با این پدیده مواجه خواهیم شد که جنگ های قومی- ملی - چه در داخل و چه در خارج از مرزها - دارای کارکرد و پیامی ایدئولوژیک نیز بوده است.
یعنی با برهم زدن مرزبندی دولت - ملت های پیشین، نه تنها قصد تخریب آن را ندارند بلکه با ایجاد دولت - ملت های ناتوان و معمولا وابسته، یگانه سوژه عصر جهانی شدن را بر می سازند: ملیت.
بنگرید به تجزیه حیرت آور یوگسلاوی به یاری ناتو تا جدایی کمیک استان کوچک کوزو از صربستان. اما کمی آن طرف تر و امروزی تر گرجستان با نیروی نظامی روسیه شقه می شود و استقلال اوستای جنوبی توسط پارلمان روسیه اعلام می گردد.
گویی ناسیونالیسم لجام گسیخته امروز نه تنها نبایست محدود شود که به اسم دفاع از حق تعیین سرنوشت می رود تا دیگر بار احساسات شوونیستی و نژاد پرستانه را بر انگیزاند. حق تعیین سرنوشت ملل امروز بدل به شگرد قدرت های مطلق جهانی برای تقسیم جغرافیایی غنایم جهان شده است و ملت های فرودست به مثابه گروگان حکام جهان مورد تجارت و مبادله قرار می گیرند.
اما توحش دنیای امروز کم از قرن پیشین ندارد. قرن اخیر نیز با جنگ آغاز می شود تا این نکته را پیشاپیش معین کرده باشد که نظم نوین سرمایه سالار جز با میانجی جنگ، امنیت و بازار فروش نمی یابد. و این فقط یک عامل مادی نیست بلکه هر موشک کروز خود به خود جنبه معنوی و ایدئولوژیک خود را نیز همراه می آورد.
در این جاست که ادغام سوژه عصر جهانی سازی در گذار از سربازی به بهترین نحو فهمیده می شود. اگر تا دیروز این گزاره جامعه شناسانه کارساز بود که جامعه پذیری از طریق نهادهایی چون مدرسه و دانشگاه و... صورت می پذیرد، امروز باید جای آن را به سربازی داد و با این قول عامیانه هم دست شد: "برو سربازی تا آدم بشی".
از این رو ست که بسیاری از نمادهای سربازی در دیگر نهادهای آموزشی چون مدارس و دانشگاه ظهور می کند. رسومی چون تقدس پرچم، استفاده از فرم های متحد الشکل و آداب تندخو و آمرانه که در نخستین دهه قرن بیست و یکم باید دست های سوژه را برای ورود به پلشتی¬های مدرنیته و به ویژه قول¬نامه ملی گرایی آلوده سازد. آنجا که دیگر ماموریم و معذور.