دور دوم بازی فلسطین در شورای امنیت


اردشیر زارعی قنواتی


• هر چند که شکست فلسطینیان و حامیان آنان در دور اول رای گیری در شورای امنیت برای اعتبار آنان تاسف آور بود اما همین ناکامی موجب شد تا تشکیلات خودگردان فلسطینی و "محمود عباس" رئیس آن با عبور از محافظه کاری کنونی به دنبال استفاده مناسب تر از مکانیزم های قانونی در چارچوب حقوق بین المللی تشویق شوند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲٣ دی ۱٣۹٣ -  ۱٣ ژانويه ۲۰۱۵


ارائه قطعنامه پیشنهادی کشورهای عربی و دولت خودگردان فلسطینی در روز ٣۰ دسامبر ۲۰۱۴ توسط اردن، با هشت رای مثبت، پنج رای ممتنع و دو رای منفی در شورای امنیت سازمان ملل متحد نتوانست از سد قانونی ۹ رای مثبت بگذرد. کشورهای دارای حق وتوی روسیه، چین و فرانسه در کنار اعضای غیر دائم آرژانتین، شیلی، اردن، لوگزامبورگ و چاد به این قطعنامه رای مثبت دادند و در مقابل آمریکا و استرالیا با رای منفی و بریتانیا، لیتوانی، رواندا، کره جنوبی و نیجریه با رای ممتنع خود موجب شکست قطعنامه پیشنهادی شدند. هر چند از قبل نیز دولت آمریکا به صراحت اعلان کرده بود که حتی در صورت کسب ۹ رای لازم برای تصویب این قطعنامه آن را وتو می کنند اما به دلیل تغییر موضع نیجریه در آخرین دقایق مانده به رای گیری، واشینگتن از یک مخمصه سیاسی – اعتباری برای استفاده از حق وتوی خود فارغ گردید. خوشباوری اعراب و تشکیلات خودگردان به خلاف توصیه کارشناسان و تحلیلگران منطقی و مستقل برای به تعویق انداختن چند روزه موضوع برای ورود پنج عضو جدید غیر دائم به شورای امنیت که اکثرا حامی استقلال فلسطین می باشند، بار دیگر این نکته مهم را اثبات کرد که در مجامع حقوقی و نهادهای بین المللی هرگز نباید دستیابی به هدف را به قضا و قدر محول کرد. شاید مورد نیجریه و تغییر موضع این کشور در آخرین دقایق جلسه در جای خود مستلزم یک آسیب شناسی عینی در محیط بین المللی و فضای سیاسی جاری باشد. چرا که در وضعیتی که دیپلماسی جایگاه کسب منافع دولت ها از طریق سیاسی می باشد در شرایطی که کشورهای عرب نفتی چون عربستان، امارات، قطر و کویت با سیاست های مخرب نفتی خود بیشترین ضربه را به تولیدکنندگان دیگری چون نیجریه وارد کرده اند، شاید از قبل خوشباوری نسبت به همسویی نیجریه با اعراب چندان عاقلانه و منطقی نبود.
از روز اول ژانویه کشورهای آنگولا، مالزی، نیوزیلند، ونزوئلا و اسپانیا در شورای امنیت جانشین کره جنوبی، استرالیا، رواندا، آرژانتین و لوکزامبورگ شده اند که بر اساس ترکیب اعضای جدید نسبت به اعضای حذف شده، یک چربش محسوس به نفع فلسطینی ها محسوب می شود. از آنجا که هم اکنون کسب ۹ رای موافق در شورای امنیت برای قطعنامه پیشنهادی فلسطینی ها در دسترس قرار دارد بار دیگر تشکیلات خودگران فلسطینی قرار است این قطعنامه را به رای اعضای شورای امنیت بگذارد. هر چند که بر طبق مکانیزم شورای امنیت این بار ظاهرا فلسطنی ها می توانند از سد ۹ رای قانونی عبور کنند اما همچنان سد بزرگتر وتوی قطعنامه از سوی آمریکا وجود دارد و به یقین واشینگتن مجبور به استفاده از این اهرم بازدارنده خواهد شد. در چنین شرایطی حداقل به لحاظ سیاسی و اخلاقی فلسطینیان می توانند انتظار یک پیروزی دیپلماتیک را در خصوص حمایت اکثریت از تشکیل دولت مستقل فلسطین را داشته باشند. در این وضعیت با توجه به نگاه مثبت و حمایتگرانه اروپاییان از این روند دمکراتیک هزینه وتوی قطعنامه از سوی واشینگتن سنگین و به اعتبار این کشور در بین افکارعمومی جهانی و به خصوص مردم خاورمیانه لطمه سنگینی وارد خواهد شد.
هر چند که شکست فلسطینیان و حامیان آنان در دور اول رای گیری در شورای امنیت برای اعتبار آنان تاسف آور بود اما همین ناکامی موجب شد تا تشکیلات خودگردان فلسطینی و "محمود عباس" رئیس آن با عبور از محافظه کاری کنونی به دنبال استفاده مناسب تر از مکانیزم های قانونی در چارچوب حقوق بین المللی تشویق شوند. درخواست عضویت فلسطین در دادگاه بین المللی کیفری و همچنین ۱۶ کنوانسیون بین المللی توسط محمود عباس و ارائه رسمی آن در روز دوم ژانویه توسط "ریاض منصور" نماینده هیات فلسطینی به سازمان ملل متحد از تبعات رویکرد جدید تشکیلات خودگردان نسبت به وضعیت جدیدی است که در آن هیچ امیدی به ادامه مذاکرات صلح در چارچوب مذاکره با دولت راستگرای "بنیامین نتانیاهو" وجود ندارد. عکس العمل های عصبی و تلافی جویانه از سوی دولت نتانیاهو در خصوص عضویت فلسطین در دادگاه بین المللی کیفری و ممانعت از انتقال بودجه دولت فلسطینی که بالغ بر حدود ۱۲۵ میلیون دلار می شود هر چند که به تشکیلات خودگران فشارهای مالی وارد می کند اما مطمئنا خشم جامعه جهانی را به همراه خواهد داشت. در شرایطی که هم اینک به لحاظ سیاسی و تمایل افکارعمومی بین المللی دولت تل آویو در بدترین وضعیت خود قرار داشته و موضوع مبارزه با دولت اسلامی "داعش" برای واشینگتن و غرب یک اولویت قلمداد می شود که جلب نظر مردم خاورمیانه را لازم دارد، هم اکنون بهترین زمان برای تشدید فشار بر اسرائیل و حامیان آن و همچنین پیگیری مطالبات به حق طرف فلسطینی خواهد بود. در حالی که حتی سیاستمداران در واشینگتن نیز به شکست مذاکرات صلح تا زمانی که نتانیاهو در اسرائیل قدرت را در دست دارد، اذعان می کنند هرگونه حمایت یکجانبه از دولت وی در مجامع جهانی سخت تر و در مقابل تمایل به حمایت از مطالبات فلسطینی واقعی تر از همیشه خواهد بود.
فسطینی ها بر طبق تجربه تاریخی چیزی برای از دست دادن ندارند و به همین دلیل باید فارغ از هر فشاری، از تمامی امکانات در دست خود به لحاظ دیپلماتیک بیشترین استفاده ممکن را ببرند. تهدیدات نتانیاهو و دولت افراطی وی بیش از آنچه ناشی از قدرت و "مشروعیت اقدام" باشد موقعیت بازیگر شکست خورده یی را نمایندگی می کند که سعی دارد بازی را به هم بزند. نتانیاهو در شرایط کنونی بیش از هر چیز نگاه به انتخابات "کنست" در ماه مارس دارد و به همین دلیل در صورتی که در دور دوم ارائه قطعنامه پیشنهادی فلسطینی ها به شورای امنیت، یک موفقیت سیاسی و حتی سمبولیک برای طرف فلسطینی حاصل شود، می تواند موجب بزرگترین ضربه به وی محسوب گردد. از آنجا که تا قبل از انتخابات نمایندگی جناح راست و جلب نظر بنیادگرایان یهودی در دستور کار نتانیاهو قرار دارد، وی از هرگونه حرکت درست و منطقی در چارچوب یک روند دیپلماتیک در مقابل اقدامات فلسطینی ها عاجز خواهد بود و این بهترین موقع برای ارتقای جایگاه حقوقی و قانونی دولت فلسطینی در معاهدات و کنوانسیون های بین المللی است. جامعه فلسطینی در چنین شرایطی باید به شدت مراقب ماجراجویی و احتمال بحران سازی های امنیتی توسط دولت نتانیاهو بوده و تمام نیروی خود را صرف اقدامات دیپلماتیک کرده و در تله "بی بی" برای تشدید منازعات نظامی – امنیتی نیافتد. ادامه فشار دیپلماتیک و زیر ضرب قرار دادن نتانیاهو در مجامع معتبر جهانی در شرایطی که خاورمیانه روزهای حساسی را می گذارند و پرونده هسته یی ایران نیز به نقطه حساس تصمیم گیری رسیده است می تواند از میزان تاثیرگذاری دولت وی در ژئوپلتیک منطقه یی به شدت بکاهد. همچنین درگیری بین دولت های محافظه کار عرب و دولت نتانیاهو در شورای امنیت و مجامع جهانی می تواند از اتحاد و همسویی نامیمون جدید بین آنان در زمینه بحران های خاورمیانه از جمله در سوریه، عراق، لبنان و مذاکرات هسته یی ایران جلوگیری کند.