اعطای جایزه صلح نوبل به ۲ فعال مبارزه با تجاوز جنسی


• جایزه نوبل صلح امسال به نادیا مراد و دنیس موک وگه رسید. دو فعال مبارزه با تجاوز جنسی به عنوان ابزاری در جنگ. نادیا مراد فعال حقوق زنان ایزدی که مدت‌ها در اسارات داعش بود همراه با دنیس موک وگه پزشک زنان اهل کنگو برنده ی جایژه صلح نوبل شدند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۴ مهر ۱٣۹۷ -  ۶ اکتبر ۲۰۱٨




در یک سالگی پویش مقابله با آزار جنسی (metoo) تلاشی برای کمک به قربانیان تجاوز و تعرض‌های جنسی در تمام دنیا با امن کردن دنیا برای زنان، جایزه نوبل صلح، امسال به دو فعال حقوق زنان اهدا شد. نادیا مراد، دختر ۲۵ ساله ایزدی که سه سال در حکومت داعش به عنوان «برده جنسی» زندگی کرده است و دکتر دنیس موک‌وگ که در کنگو به زنان قربانی خشونت جنسی کمک می‌کند. 
کمیته نروژی صلح نوبل اعلام کرد دنیس موکوگی، پزشک کنگویی که چند دهه را صرف درمان قربانیان تجاوز گروهی کرده و نادیا مراد که از سرگذشت اسارت خود برای آگاه‌سازی عمومی از نقض حقوق‌ بشر استفاده کرد، به دلیل «تلاش‌هایشان برای پایان‌دادن به استفاده از سلاح خشونت جنسی در جنگ‌ها و مناقشه‌های مسلحانه» به‌طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل می‌شوند. موکوگی و مراد «امنیت خود را مشتاقانه در مقابله با جنایات جنگی و تأمین امنیت و اجرای عدالت برای قربانیان به خطر انداخته‌اند».

دنیس موک‌وگ، فرزند سوم یک خانواده یازده نفره کارمند دولت در کنگو است که به خاطر اصرار پدرش به پزشکی علاقه‌مند شد تا بتواند به سلامتی مردم کمک کند، اما در جوانی وقتی دید که زنان چقدر برای به دنیا آوردن فرزندانشان رنج می‌کشند و بعد از آن متحمل چه آسیب‌هایی می‌شوند تصمیم گرفت شاخه پزشکی زنان را ادامه دهد. او که تخصص جراحی‌اش را از دانشگاهی در فرانسه گرفته است در اواخر دهه آخر قرن بیستم به کنگو برگشت تا در یک بیمارستان محلی کار کند و این درست زمانی بود که تجاوز گروهی به زنان به عنوان سلاحی در جنگ داخلی دوم کنگو کاملا پذیرفته شده بود.

تعداد قربانیان که اغلب عریان و با آسیب‌های فراوان ناشی از تعرض گروهی خود را به بیمارستان محل کار موکویج می‌رساندند تا جان خود را نجات دهند، آن قدر زیاد بود که پزشک بیمارستان به زودی در جراحی ترمیم زخم‌های ناشی از تجاوز گروهی متخصص شد. در این دوره او روزانه بیش از ۱۸ ساعت کار می‌کرد تا بتواند به بیماران بیشتری کمک کند، اما سرعت خسارت جنگ همیشه از سرعت تلاش‌ها برای ترمیم آنها بیشتر است.

وقتی موک‌وگ با کمک یک بنیاد آلمانی که هزینه‌ها و داروهای مورد نیاز جراحی‌های او را تامین می‌کرد، کلینک خودش را ایجاد کرد، حمله‌ها علیه او از طرف گروه‌های مسلح درگیر جنگ هم بیشتر شد. او که در سال ۲۰۱۲ در سخنرانی در سازمان ملل متحد علیه بی عملی جامعه جهانی و دولت‌های محلی در مورد استفاده از بدن زنان به عنوان غنیمت جنگی و محل درگیری انتقاد کرده بود در بازگشت به کشورش هدفی برای گروه‌های مسلح درگیر جنگ داخلی کنگو شد. در همان سال یک گروه مسلح به خانه او حمله کردند تا کارش را تمام کنند، اما چون در خانه نبود دخترش را گروگان گرفتند. وقتی دکتر به همراه محافظانش به خانه برگشت، در تبادل آتش، یکی از محافظانش را از دست داد و بعد از این حادثه تصمیم به ترک کنگو گرفت.

برای بیش از هشت هزار زنی که توسط موک‌وگ درمان شده بودند، تصمیم او برای ترک کشور غیر قابل تصور بود بخصوص به این دلیل که حمله و تجاوز گروهی به زنان هنوز ادامه داشت و کلینیک او بدون خودش کار چندانی از پیش نمی‌برد. در نتیجه مردم نامه‌های متعددی برای او نوشتند و با فروش محصولات کشاورزی سعی کردند هزینه‌های برگشت او به کنگو را پرداخت کنند. تنها چند ماه بعد از حمله به خانه و گروگان گرفته شدن دخترش، موک‌وگ در حالی به کشورش برگشت که هزارن نفر از مراجعان قبلی و مردم محلی برای خوش آمد گویی به او در اطراف فرودگاه مرکزی شهر تجمع کرده بودند.

او که تقریبا از نیمی از دنیا جوایز افتخار و شهروندی دریافت کرده است، هنوز هم در کنگو مشغول درمان زنان قربانی تجاوز است و تاکنون دو کتاب به زبان فرانسه در مورد سرگذشت و فعالیت‌هایش در کنگو منتشر شده است.
اعطای جایزه نوبل امسال به این فعال حقوق زنان با استقبال نهادهای حقوق‌بشری روبه‌رو شد. در سال‌های گذشته، جایزه صلح نوبل برندگانی جنجالی داشت که اعتراض‌های گسترده‌ای را به دلیل سیاسی‌بودن این جایزه برانگیخت.

انتخاب دنیس موکوگی و نادیا مراد، دو فعال کمپین مبارزه علیه خشونت جنسی، بیش از همه از این نظر با استقبال بین‌المللی روبه‌رو شد که در دهه‌های اخیر، موضوع خشونت جنسی با وجود ثبت قربانیان فراوان، چندان مرکز توجه قرار نمی‌گرفت. نادیا مراد برنده جوان جایزه صلح نوبل به شمار می‌آید. پیش از او، ملاله یوسف‌زی، دختر پاکستانی در سال 2014 و در 17سالگی به‌طور مشترک با کایلاش ساتیارتی، فعال هندی، برای تقدیر از فعالیت‌ها برای جلوگیری از سرکوب کودکان و نوجوانان از سوی کمیته صلح نوبل این جایزه را دریافت کرده بودند.

ابزار داعش و بوکوحرام در عراق، سوریه و نیجریه

در سال‌های گذشته، با حضور داعش در عراق و سوریه، خشونت جنسی به یکی از مهم‌ترین ابزارهای داعش بدل شده بود، اما در مقایسه با کشتارهای دسته‌جمعی و اعدام‌ها، چندان مرکز توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار نمی‌گرفت. با‌این‌حال، تلاش‌های گروه‌های فعال حقوق کودکان و زنان، باعث جلب توجه بیشتر سازمان ملل به این موضوع شد. این سازمان در سال‌های اخیر با انتشار گزارش‌هایی از وقوع خشونت جنسی و خریدوفروش زنان و دختران از سوی داعش، موجب شد پرده از بخشی دیگر از فجایع انسانی در عراق و سوریه برداشته شود. نادیا مراد که از اقلیت ایزدی در عراق بود، ازجمله دخترانی بود که به اسارت داعش درآمد و به‌عنوان برده جنسی خریدوفروش شد. در گزارش‌های اخیر سازمان ملل، نه‌تنها داعش بلکه گروه‌های افراطی دیگر ازجمله بوکوحرام، جبهه النصره متحد سابق القاعده و جنبش جوانان نیز در فهرست سیاه سازمان‌های متهم به استفاده از خشونت جنسی قرار دارند. این در حالی است که از حدود یک سال اخیر، داعش در پی شکست‌های فراوان در عراق و سوریه تقریبا تمام پایگاه‌های خود در این دو کشور را از دست داده است. زمان اوج خشونت‌های جنسی در عراق و سوریه سال 2014 و آغاز قدرت‌نمایی داعش در این دو کشور بود. تجاوز جنسی، ازدواج اجباری و خریدوفروش به‌عنوان برده، اصلی‌ترین ابزار خشونت جنسی از سوی داعش و گروه‌های حامی آن در عراق، سوریه، نیجریه، سومالی و مالی بود تا از این طریق میان مردم غیرنظامی و اقلیت‌های مذهبی و نژادی ترس و وحشت ایجاد کنند. سازمان ملل در گزارش ماه مارس 2018 که پس از سقوط پایگاه‌های عمده داعش در عراق و سوریه منتشر شد، با اشاره به وضعیت وخیم اقلیت‌های نژادی و مذهبی در سوریه و عراق، هشدار داد هنوز تعداد زیادی از این اقلیت‌ها سرنوشت نامشخصی دارند و اطلاعی از آنها در دست نیست. بر اساس این گزارش، عمده خشونت جنسی داعش در سوریه و عراق شامل زنان ایزدی، ترکمان و دیگر زنان و دختران کُرد از هشت تا 35 سال می‌شود. در ابتدای ورود داعش به عراق، بیش از ‌هزار دختر و زن غیرنظامی به‌عنوان برده جنسی به اسارت گرفته شدند که این آمار در سال‌های بعد از 30 ‌هزار نفر هم عبور کرد.
اعضای داعش از ابزارهایی مثل قاچاق انسان، خریدوفروش زنان و دختران و گسترش روسپی‌گری به‌عنوان راهی برای افزایش درآمد خود استفاده می‌کردند. درحال‌حاضر نیز سازمان ملل دنبال آزادی زنانی است که همچنان اسیر هستند. به گفته مقام‌های سازمان ملل که در زمینه بررسی کشتارها و خشونت‌ها علیه اقلیت‌ها در سوریه و عراق فعالیت می‌کنند، همچنان بیش از سه‌هزارو صد زن شامل حدود هزارو 450 دختر و زن ایزدی و بیش از هزارو 200 زن ترکمان و حدود 250 کودک مفقود هستند.
از سال 2014 و با قدرت‌گرفتن داعش در سوریه، میزان ازدواج‌های اجباری زنان و دختران به اسارت گرفته‌شده در این کشور با تروریست‌های خارجی، در بسیاری از مناطق تحت‌سلطه داعش در این کشور افزایش یافت. بر اساس گزارش بازرسان سازمان ملل، دختران و زنان آزادشده در عراق و سوریه در روایت‌های خود گفته‌اند داعشی‌ها آنها را برهنه می‌کردند، می‌فروختند و بعد از تجاوز، آنها را مجبور به عمل جراحی ترمیمی می‌کردند. در نیجریه نیز بوکوحرام که از گروه‌های نزدیک به داعش به‌شمار می‌رود، از روشی مشابه استفاده می‌کند و ازدواج اجباری، فحشا و فروش زنان و دختران ربوده‌شده محور اصلی ایدئولوژی این گروه است.

در میان ۳۳۱ کاندیدای امسال صلح نوبل ، ۲۱۶ شخص و ۱۱۵ سازمان بودند که اسامی کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز دیده می شد.
این دومین باری بود که تعداد کاندیداهای دریافت جایزه صلح نوبل زیاد بود . اولین بار در سال ۲۰۱۶، تعداد کاندیداها ۳۷۶ تن بود.
برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۱۷، کمپین بین المللی نابودی تسلیحات اتمی موسوم به I CAN بود.