• "بازنشستگی به دلیل سن؟ اصلا نمی فهمم، برای چه؟". چنین است پاسخ پرفسور- دکتر جوآن دامرون، کارشناس امریکایی در زمینه سالمندی (کهولت). دامرون که خود ۷۲ سال دارد، سال گذشته برای تدریس به مدت شش هفته در دانشگاه ویندسهایم شهر زِوُله به هلند دعوت شد. نشریه آ.ان.ب.او ANBO (اتحادیه سالمندان هلند) از فرصت استفاده کرده و نظر وی را راجع به مساله سالمندی جویا شد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۱۵ ارديبهشت ۱٣۹۶ -  ۵ می ۲۰۱۷

"بازنشستگی به دلیل سن؟ اصلا نمی فهمم، برای چه؟". چنین است پاسخ پرفسور- دکتر جوآن دامرون، کارشناس امریکایی در زمینه سالمندی (کهولت). دامرون که خود ٧٢ سال دارد، سال گذشته برای تدریس به مدت شش هفته در دانشگاه ویندسهایم شهر زِوُله به هلند دعوت شد. نشریه آ.ان.ب.او ANBO (اتحادیه سالمندان هلند) از فرصت استفاده کرده و نظر وی را راجع به مساله سالمندی جویا شد. متن مصاحبه زیر از مارته فان سانتن است که توسط آرسن نظریان به فارسی ترجمه شده است.


جوآن دامرون کیست؟
پرفسور- دکتر جوآن دامرون Joann Damron* ، ٧٢ ساله، کارشناس مسایل سالمندی و استاد دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس است. قبلا در سازمان بهداشت جهانی (WHO) کار کرده است. متاهل است، دارای سه فرزند و شش نوه است.



پرسش: چه تفاوتی میان طرز نگرش عمومی در امریکا و هلند نسبت به سالمندان مشاهده می کنید؟

پاسخ: "در ایالات متحده، ادامه کار و فعالیت در صورتی که از لحاظ جسمی و روانی در وضع مناسبی باشید، امری خیلی عادی است. چنین رویکردی هم برای خودتان خوبست - از این لحاظ که عاطل و باطل عمرتان را به سر نمی برید، که این خود شرط سلامتی هم نیست- و هم برای جامعه. بدین طریق، ما از تجربیات و استعدادهای افراد تا زمانی که امکانش باشد، نفع می بریم. اینجا، در هلند این عادی نیست که من در سن ٧٢ سالگی هنوز مشغول کارم. به کرات باید شرح بدهم که این چیز تاسف آوری نیست، به عکس خیلی هم خوبست. اینکه در هلند چیزی مثل اخراج و استعفا به دلیل سن وجود دارد برای من قابل درک نیست. این طرز فکر دیگر متعلق به زمان ما نیست".

پرسش: بله، جامعه ما تصویر خیلی مثبتی از سالمندان ندارد. هرگاه صحبت از مسن شدن می شود، غالبا اشاره به شروع مشکلات است.

پاسخ: " در جهان غرب مفاهیمی مثل "موج خاکستری" ویا "تسونامی سالخوردگان" به کار می رود، گویی افزایش شهروندان بالای ۶۵ ساله یک مصیبت طبیعی است که برما نازل می شود. در حالی که این واقعیت را که ما همگی باهم به سن ۶۵ سالگی و بالاتر می رسیم باید دست آورد بزرگی دانست. این رویکرد منفی هلندیان از این لحاظ عجیب است که انتظار عمر فعال active life expectancy و یا تعداد سالهای مفیدی که شما به عنوان یک فرد۵٠ سال به بالا در پیش دارید در هلند جزو بالاترینها در جهان است. بااینحال جامعه این گروه را، به ویژه هنگامی که به سن بازنشستگی می رسند، جزو استهلاکات به شمار می آورد.   

پرسش: چرا چنین است؟

پاسخ: سوء تفاهم مصرانه ای وجود دارد مبنی براینکه از سن ۶۵ سالگی به بعد همه چیز رو به سرازیری می رود. این تصویر کلیشه ای متعلق به صد سال پیش است که حاکی است که: سالمندان آدمهای بیمار، ضعیف و آسیب پذیری هستند. پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که این تصویر در سال ٢٠١۶ دیگر با واقعیت تطبیق نمی کند و بااینحال تصویری است که تقریبا همه جا رواج دارد. ببینید کوکان پدربزرگ و مادر بزرگشان را چطور به تصویر می کشند: با کمرهای خمیده و عصا. البته، تغییر این تصویر به زمان نیاز دارد، اما چیزی است که باید انجام گیرد، به ویژه به این دلیل که ذهنیت منفی نسبت به سالمندی برای سلامتی شخص و جامعه خوب نیست".

پرسش: لطفا مقصودتان را روشنتر بیان کنید.

پاسخ: "ببینید، تحقیقات نشان می دهد اشخاصی که فکر می کنند سالمندی بدبختی بزرگی است، احتمال بیشتری هست که به بیماری های قلب و عروق دچار شوند. اینها، به دلیل انتظارات یاس آور، به اقوی احتمال مراقبت کمتری از خودشان می کنند و بنابراین ناسالمتر زندگی می کنند. به عکس، آدمهایی که خود را جوانتر از آنچه واقعا هستند حس می کنند، بطور متوسط طولانی تر زندگی می کنند. کوتاه سخن، طرز نگرش شما به مساله سن و انتظارات شما از سالمندی، نقش مهمی در تندرستی و رفاه شما بازی می کنند. من ترجیح می دهم کلمات "پیر یا سالخورده" را اصلا به کار نبرم، زیرا مفاهیمی با بار منفی هستند. نشریه امریکایی آ.آ. آر.پ. AARP، که همتای آ.ان.ب.او. ANBO شماست، از اعضای خودش سئوال کرده است که دوست دارند چگونه نامیده شوند؟ پاسخ: "بزرگسال" / "کبیر"، که توالی منطقی مراحل زندگی از کبیر جوانتر و کبیر بزرگتر را می رساند. شاید ایده ای باشد برای نشریه شما که این مفهوم را در هلند معرفی کند.         

پرسش: ولی چطور جامعه می تواند این تصویر منفی را ترک کند؟

پاسخ: راه حل آسانی برای این مساله وجود ندارد، اما شروع آن با اطلاع رسانی صحیح و تصویری است که در رسانه ها از سالمندان ساخته می شود. پژوهشگران بارها و بارها نشان داده اند که سالمندان در مقایسه با سی و اندی و چهل و اندی ساله ها در سالهای "پرشور و هیجان"، خود را خوشبخت تر حس می کنند و از زندگی لذت بیشتری می برند. اجازه دهید توجه مان را به این مساله معطوف کنیم. باید این فکر و تصور را که همه سالمندان مثل هم اند، به دور بیاندازیم. قدرت آنها در تنوع آنهاست. شما آدمهای سالخورده ۵۳ ساله و جوانهای ٧۵ ساله دارید. رهبران سیاسی باید بیاندیشند که چگونه می توانند از نیروی بالقوه این سالمندان متنوع استفاده نمایند و چه کاری می توانند بکنند تا این گروه بتواند کمک معنی داری به جامعه ارائه دهد. این بدان معنی است که به جای تنظیم برنامه و خط مشی برای آنان، این کار را با همراهی آنان باید انجام دهیم. در ایالات متحده اینرا به صورت شعار: "بدون ما، هیچ چیز برای ما" بیان می کنیم. نسخه عملی این شعار "آزمایشگاههای زنده" متصل به دانشگاه ویندسهایم است.   


پرسش: "آزمایشگاههای زنده" چه چیزهایی هستند؟

پاسخ: "در این "آزمایشگاههای زنده" دانشجویان با همکاری سالمندان بررسی می کنند تا ببینند نیازهای آنها چیست؟ اینرا ما "همکاری دوجانبه برای رفاه" می نامیم. براساس این همکاری دانشجویان محصولات و خدمات عملی ویژه ای را برای پاسخگویی به نیازهای یادشده ابداع می کنند. مثلا، دانشجویان در تمام سال تحصیلی بخشی از ساعات درسی روزانه شان را در یک مرکز یا باشگاه محلی در حوالی شهر زِوُله به سر می برند. از آنجا راجع به نیازهای مسکن و غیره کسانی که در آن محل زندگی می کنند، پژوهشهای عملی انجام می دهند. طرحهایی را که در سر دارند با نیازهای واقعی ساکنان سالمند تطبیق می دهند. بدین طریق با یک تیر دو نشان زده می شود. سالمندان آنچه را که واقعا نیاز دارند به دست می آورند و جوانان هم متوجه می شوند که سالمندی آنقدرها هم که تصورش را می کردند، افسردگی زا نیست.

پرسش: آیا به نظر شما هلند کشور خوبی برای سالمند شدن است؟

پاسخ: یکی از بهترینها در جهان است. شاید خود شما همیشه این را حس نمی کنید، اما در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر، در اینجا تسهیلات خیلی خوبی فراهم شده است. باینحال، مراجع محلی باید تلاش بیشتری انجام دهند تا نظر مردمان شهرها و روستاها را نسبت به مساله شهروندی "دوستانه تر" سازند. در این زمینه، ساختن منازل مناسب بیشتر، وسایط نقلیه عمومی قابل استفاده توسط سالمندان و تسهیلات عمومی بیبشتر برای آنان قطعا موثر خواهد بود. من خود در بالا رفتن از پله ها مشکل دارم. در شهر زِوُله، بارها به جاهایی، مثل رستوران، رفتم که به این دلیل نتوانستم وارد شوم. در ایالات متحده کمتر به چنین وضعیتی برخورد می کنید."

پرسش: برای شخص شما، سالمند شدن صحیح به چه معنی است؟

پاسخ: ادامه کار و فعالیت و کشف چیزهای تازه. به جای اینکه مجبور به انجام این کار و آن کار باشم، اکنون خودم انتخاب می کنم که چه می خواهم بکنم. برای من، این یعنی: چند روزی در هفته کار کردن. درکنارآن، از چند سال پیش شروع به نقاشی کرده ام. این واقعیت که من دایم خود را به چالش می کشم، هرروز صبح انگیزه ای برای بلند شدن و ادامه فعالیت به من می دهد. این وضعیت، هم چنین مرا هشیار و بیدار نگاه می دارد. غیرازاین، عزیزی هم هست که خودم را با او مقایسه می کنم. مادری دارم به سن ٩۶ ساله که هنوز فعال است. سرمشقی زیباتر از این نمی توانم به تصور آورم".


منبع: ANBO (Algemeen Nederlandse Bond voor Ouderen), Nr. 2, 2016   
* luskin.ucla.edu